John Holland Mesleki Kişilik Teorisi ve Meslek Tercih Testi

Bilindiği üzere işe alım süreçleri tüm organizasyonlar için oldukça kritik bir süreç. İlgili alım yapılacak pozisyon ile alakalı iş ilanının açılmasından kişinin işe kabulüne kadar uygulanan bir çok işlem adımı mevcut. Kişilik testleri ise bu süreçte uzun zamandır işe alımın vazgeçilmez bir parçası olmuş durumda. Bu yazımda John Holland Mesleki Kişilik Teorisinden ve Meslek Tercih Testinden bahsediyor olacağım.

İşe Alım Süreçlerinde Kullanılan Kişilik Testlerinin Dayandığı Teoriler

Günümüzde kullanılan işe alım testlerinin hepsi belirli teorilere dayanmaktadır. Bu teoriler, bir kimsenin bir kişiye, nesneye veya faaliyete karşı gösterdiği hoşlanma, hoşlanmama veya kayıtsız kalma şeklindeki tepkileri temel dayanak olarak alır. Bu testler & envanterler ile bireylerin hoşlandıkları veya hoşlanmadıkları faaliyet, meslek ve uğraşların türleri belirlenerek kişilik boyutunda çıkarımlar yapılmaktadır.

• Hans Eysenck’in Kişilik Kuramı
• A Tipi Ve B Tipi Kişilik Teorisi
• Beş Faktör Kişilik Teorisi
• Frommun Kişilik Teorisi
• Myers-Briggs Tipi Kişilik Modeli
• Kretschmer’in Kişilik Tipolojisi
• John Holland Mesleki Kişilik Teorisi

işe alım ve meslek seçiminde kullanılan ve en öne çıkan teoriler olarak kabul edilmektedir.

John Holland – Mesleki Kişilik Teorisi

John Holland, askeri ve psikiyatri kurumlarında kariyer ile alakalı çalışmaları olan bir danışman olarak tanınmaktadır. John Holland’a göre kişilik ile mesleklerin yürütüldüğü çevre veya mesleklerin gerektirdiği faaliyetler arasında anlamlı bir ilişki vardır. Dolayısı ile, mesleki ilgi kişiliğin bir parçasıdır. Diğer bir taraftan şansın ufak bir rolü olsa da, meslek seçimi rasgele bir olay olmaktan çok kişiliğin bir yansımasıdır.

Holland, bireylerin kişilik tiplerini, altı farklı kategoride sınıflandırılmakta ve bireylerin başarısını, içerisinde bulundukları çevrenin kişilik tipleri ile uyumuna bağlamaktadır. Holland, söz konusu altı ideal çevre tipini mesleklerin içerdikleri etkinliklere göre gruplandırmıştır. Her bir çevresel tip, altı değişik kişilik yapısı ile eşleştirilmiştir. Söz konusu teorinin üç temel yapı taşı üzerine kurgulandığı söylenebilir. Buna göre;

1. Farklı bireylerin kişilikleri arasında içsel farklılıklar mevcuttur.
2. Farklı tiplerde işler vardır.
3. Kişilikleri ile uyumlu iş çevresinde bulunan bireylerin iş memnuniyetlerinin, kişilikleri ile
uyumlu olmayan işlerde çalışan bireylerden daha yüksek olması ve kendi istekleri ile
işten ayrılma olasılıklarının daha düşük olması beklenmektedir.

Holland’a göre kişilik tipleri: Gerçekçi, Araştırmacı, Sanatçı, Sosyal, Girişimci ve Geleneksel şeklinde belirlenmiştir.

John Holland – Meslek Tercih Testi

Holland, tasarladığı Meslek Tercih Test ‘inde kişilik tiplerini ölçen 90 soru ve soruları yanıtlamak için “Hoşlanırım” , “Farketmez” ve “Hoşlanmam” şeklinde seçenekler mevcuttur.

Testin sorularına ve çözümüne buradan ulaşarak kendi mesleki yönelimlerinizi analiz edebilirsiniz: John Holland Meslek Tercih Testi Uygulaması

Holland’ın bu teorisine göre bireylerin kariyerlerindeki başarıları, kişilikleri ile
meslekleri arasındaki uyuma bağlıdır.

John Holland – Meslek Tercih Teorisi ve Testi Hakkındaki Görüşlerim

Holland’ın 1996 yılında ortaya atmış olduğu teori ve kişilik & meslek uyumu testi şüphesiz o dönem için iş & örgütsel psikoloji literatürünün temel taşlarından biri olmuştur. Günümüzde halen daha ilköğretimden itibaren hangi mesleğin tercih edilmesi gerektiğinin bilinememesi, buna göre tasarlanmış bir eğitim mekanizmasının yoksunluğu da göz önünde bulundurulsa teorinin ve testin önemi daha iyi anlaşılacaktır. Kişiliğin meslek seçimindeki önemi ve itici etkisinin anlaşılması ve kişiliğe uygun mesleklerin bireylere başarıyı getireceği düşüncesi ise günümüzde halen geçerliliğini korumaktadır.

Lakin soruların ve ölçülen “Gerçekçi, Araştırmacı, Sanatçı, Sosyal, Girişimci ve Geleneksellik”  bileşenlerinin başlı başına yeterli olmadığı ve bu özelliklerin karşısında verilen meslek eşleşmelerinin günümüz dünyasında yeterince geçerli olmadığı düşüncesindeyim. Çünkü günümüzdeki meslekleri icra edebilmek için bazen aynı anda yukarıdaki 6 bileşenin 5’inin gerekli olduğu durumlar mevcut ve kişilik & meslek uyumu hatta işe alım & karakter uyumu konusunda bu bakış açısına sahip envanterlerin daha etkili olacağı kanaatini taşıyorum.

Yine de günümüz işe alım süreçlerinde kullanılan kişilik testlerinin dayandırıldığı, değerli teorilerden biri olan John Holland Mesleki Kişilik Teorisi ve Meslek Tercih Testi‘nin son derece ilham verici olduğunu vurgulayarak yazımı noktalamak isterim.

Soru, düşünce ve talepleriniz için:
sadinakiboglu@vizyongunluk.com
İnstagram: @sadinakiboglu
Twitter: @NakibogluSadi
Linkedin: M. Sadi Nakiboğlu