Alışveriş tutkunlarını buraya alalım! Bütün yıl heyecanla beklediğimiz hatta bittiğinde yıl içinde birkaç tane daha olsa dediğimiz “Black Friday” yani “Kara Cuma” nedir ya da ne zamandan beri var hiç merak ettiniz mi?
Aslında bugünün bizim kültürümüzle hiçbir alakası yok. Ama indirim indirimdir… Kültürümüzde yok diye yararlanmayacak da değiliz! ABD’de başlayan ardından Kanada ve İngiltere’ye sıçrayan Kara Cuma, 1932’den bu yana Noel alışveriş sezonunun başlangıcı kabul ediliyor.
1961 yılında indirimlerden en yüksek miktarlarda faydalanmaya çalışan birçok Amerikalı, alışverişleri esnasında birbirlerine zarar verecek seviyelere gelmiş. Hatta neredeyse bir insanlık dramı yaşanmış. İndirim olunca gözü dünyayı görmeyen insanların düşüncesiz davranışları sonucu oluşan izdihamlar ve bu izdihamlar sonucu ortaya çıkan sakatlık ve yaralanmalardan sonra bu kültürel ve bir o kadar da ticaret amaçlı alışveriş günü, Kara Cuma veya Black Friday adıyla dünya çapında yayıldı.
Ama alışveriş tutkunları ve özellikle de biz kadınlar için kara bir gün olduğunu tabii ki kabul etmiyoruz.
Kara Cuma, insanlara hayatta kalma maliyetlerini kısa bir sürelik bile olsa daha az ödeyerek daha fazla ürün alma fırsatı sunuyor. İndirimler ve kampanyalar sayesinde dükkanlar yüksek kârlar elde ediyor ve bu yüksek kazançlarından faydalanabilmenin doruklarına ulaşmak amacıyla sabah erken saatlerde dükkanlarını açıp gece geç saatlere kadar çalışıyorlar.
Bu durumdan yararlanmak amacıyla sadece çalışma saatlerinde değil fiyatlarda da yüksek miktarlarda yapılan indirimler müşteriyi haliyle cezbediyor. Ama düşündüğünüzde ihtiyacınız olmasa bile indirimi kaçırmamak için para harcıyoruz ya da ihtiyacımızdan da fazlasını alıyoruz. Ekonomiye büyük katkı sağlıyoruz ama o kart borçları aylarca bizimle birlikte geliyor.
Son yıllarda ülkemizde de bazı mağazalar Kara Cuma ismi altında çeşitli etkinlikler yapıyor. Bu etkinliklerin, ABD gibi büyük oranda olduğunu söyleyemezsek de normal zamana göre daha fazla indirim olduğunu söyleyebiliriz.
Bu indirimlerin tatlılığı kadar bir de isminin hakkını verdiği tatsız etkileri var!
Son yıllarda, mağazalarda, Black Friday gününde, aşırı kalabalıktan dolayı kaza oranı arttı. Mesela, alışverişte kullanılan arabalar müşterilere ya da çalışanlara çarpıp, yaralanmalarına sebep oluyor. Örneğin, 2006 yılında ABD’nin Ohio şehrindeki Walmart müşterileri, kapılar açılır açılmaz içeriye hücum etti, çalışanların mallara çarpıp yaralanmalara neden oldu.
2008’de de, ABD’nin New York şehrindeki sabah 5’teki açılışını bekleyen müşteriler, kapılar açılır açılmaz içeri girip hem kapıyı kırdılar hem de 34 yaşındaki bir çalışanı ezip, ölümüne sebep oldular. Söylenenlere göre müşterilerin bu çalışanın başına gelen üzücü olaydan hiç suçlu hissetmedikleri gözlemlenmiş.
2010 yılında, Buffalo, New York’ta da Target mağazasında benzer bir olay oldu. Bazı müşteriler, uzun kuyruklara aradan girmeye kalkışıp, başka müşterileri tehdit etti. Yine 2010 yılında, ABD’nin Wisconsin şehrindeki bir kadın, mağazadaki kuyruğa aradan girip itiraz edenleri vurmakla tehdit ettiği için tutuklandı.
2012’de ise, ABD’nin Florida şehrinde, Wal-Mart’ın park yerinde, iki kişi park etme meselesinden dolayı vuruldu.
Yani anlayacağınız Black Friday nam-ı değer Kara Cuma yaşanılan şiddetlere, kayıplara rağmen, hatta almayacağımızı bile aldırıp sonuna kadar tüketime itmesine rağmen bu gün ABD’den başlayarak bizim ülkemizde de çok meşhurdur. Ben de bir tüketim düşkünü olarak keşke sık sık böyle indirimler olsa da böyle sıkışmasak diyorum…
